Borsada kullanılan temel terimler; pozisyona giriş, pozisyon büyüklüğünü analiz etme ve pozisyondan çıkıştır. Bu temel terimleri; giriş, gelişme ve sonuç olarak da tanımlayabiliriz. Bu aşamalar esnasında insanlar karar verirken duygusal davranabilir. Yatırımların duygusal kararlarla değil mantıksal kararlarla yapılması gerektiği içinde yatırım kararlarını etkileyen psikolojik etkenlerden bahsedeceğiz.
Sözde Uzmanlar
Yatırımlarda dikkat edilmesi gereken başlıca nokta haberler ve yorumculardır. Kendini uzman olarak nitelendiren kişiler sosyal mecrada ve televizyonlarda yer alarak yatırımcıların nasıl hareket etmeleri gerektiğini anlatırlar. Her uzmanın ve yorumcunun görüşü farklı olduğu için de insanların yatırım yapması zorlaşır. Bu sebeple finansal okuryazarlık yeteneğini geliştirerek kararları siz vermeli ve kendini uzman olarak nitelendiren kişilerden uzak durmalısınız.
Zarar Noktaları
Yatırımlarda illa ki zararlar olacaktır. Hiç bir yatırım garanti değildir ve bir piyasada herkes para kazanamaz. Zarar edilmesi durumunda pozisyonda kalmak yapılan en büyük hataların başında gelmektedir. Zarar noktaları iyice belirlenerek pozisyondan çıkmak, zararın büyümesine engel olmaktadır. Karar verirken esnek olmalı ve kararlarınızı sürekli olarak değiştirmelisiniz. Bu tarz esnek ve pozisyonun durumuna göre hareket eden yatırımcılar her zaman kazanırlar.
Maksimum Risk Seviyesi
Warren Buffet, 20. yüzyılın en başarılı yatırımcılarından birisidir ve finans tarihine geçmiş birçok ünlü sözün ve felsefenin de sahibidir. Warren Buffet her zaman riskin dağıtılması gerektiğini belirtir. Riski dağıtmak, bir hisse senedine veya emtiaya bağlı kalmadan sahip olunan varlığın birkaç farklı alana dağıtılması anlamına gelir. Bu şekilde senetlerden birisi zarar ederken diğeri kazandığı için yatırım dengelenmiş olur.
Maksimum risk seviyesi ise yatırıma girilmeden önce belirlenmesi gereken bir noktadır. Örneğin, 100.000 TL yatırım yapabilecek kapasiteniz var. 10.000 TL nakit parayı risk noktası olarak belirlediğinizde ana paranız 90.000 TL’ye düştüğünde piyasadan çekilmelisiniz. Yatırım yaptığınız şirket gümüşü altına çevirmek gibi çok kar getiren bir proje üzerinde çalışsa da bu risk seviyesine ulaşıldığında pazardan çekilmelisiniz. Sonuçta yatırım yaptığınız şirket sizin değildir. Bir şirkete yatırım yapıldığında o şirketle aranızda duygusal bağ kurmayın.
Piyasaya Ters Hareket Etmek
Buffet’in bir diğer stratejisi ise piyasanın gösterdiği aksiyonun tam tersinde hareket etmektir. “Herkes korkak iken siz açgözlü olun, herkes açgözlü iken de siz korkak olun.” Bu misyonun amacı kar edilirken korkmadan devam etmek fakat zarar edilirken de piyasadan çıkmayı bilmektir.
Kripto para borsası 2017 yılında birçok yatırımcıya büyük paralar kazandırmıştır. Birçok yatırımcı ise bu piyasanın kurallarını bilmeden insanlar kazanıyor diye piyasaya girmiş ve fiyatların daha da şişmesine sebep olmuştur.
Kurumsal ve kurt yatırımcılar fiyatlar düşüş eğilimindeyken piyasadan çıkmış fakat 15.000 Dolardan giren kullanıcılar belki kar elde ederiz mantığı ile piyasada kalmıştır. Bitcoin şuanda 4000 dolardan işlem görüyor ve bu misyon ile hareket eden kullanıcıların 1 Bitcoin’den ettikleri zarar 10.000 dolardan fazla. Eğer bu kişilerde diğer yatırımcılar gibi borsadan ani çıkış yapsalardı bu durum yaşanmayacaktı.
Kayıp Endişesi
İnsanların en büyük korkusu yatırımlarının kaybolmasıdır. Para kaybetme endişesi arttıkça ticaret disiplini ortadan kalkar ve disiplinin ortadan kalkması da daha fazla kaybı beraberinde getirir. Bu sebeple para kaybetmekten korkan bir kişiliğe sahipseniz hisse senetleri, kripto borsası, forex ve diğer yatırım araçlarından uzak durmalısınız.
