Kıdem tazminatı almak isteyenlere yönelik şartlar, güncel gelişmelere göre değişiklik kazanıyor. Sigortalı çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri olan kıdem tazminatı ve şartları yayınlanan kanunlarla eklemeler alarak yeniden şekilleniyor. Çalıştıkları işlerin ve işyerlerinin mevcut durumlarından memnun olmayan çalışanlar, çalıştıkları bu yerlerden ayrılarak daha iyi durumdaki işlerde ve iş yerlerinde çalışmak istiyorlar. Bu isteği gerçekleştirmeden önce de alacakları kıdem tazminatı hakkında bilgi sahibi olmak istiyorlar. Bu durumu merak edenler için hazırladığımız bu yazıda kıdem tazminatı nedir ile kıdem tazminatı şartları 2019 yılında ne olmuştur ve benzeri soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Bütün çalışanları yakından ilgilendiren kıdem tazminatı nedir? Kıdem tazminat; çalıştığı iş yerinde en az 1 senelik kıdeme sahip olan çalışanın, kanunda belirtilen bazı özel koşullara uygun olarak çalıştığı işten ayrılması halinde işveren tarafından çalışana ödenen tazminattır. Bu tazminatın bedeli, çalışanın iş yerinde edindiği kıdeme göre değişmektedir. Kıdem de çalışanın iş yerinde geçirdiği süreyle doğrudan ilgilidir. Kıdem tazminatına ilişkin maddeler 4857 sayılı İş Kanunu’nda açıkça belirtilmiştir.
Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?
Öncelikle kıdem tazminatından yararlanabilmek yani kıdem tazminatına hak kazanmak için çalışanın iş yerinde en az 1 sene çalışması (1 yıllık kıdeme sahip olması) gerekmektedir. Bu şart sağlandıktan sonra kıdem tazminatı alma şartları 2019 yılında şu şekilde belirlenmiştir:
- Çalışanın ölümü,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından İş Kanunu’nda belirtilen 17. Maddeye göre sonlandırılmış olması,
- Aynı şekilde iş sözleşmesinin yine işveren tarafından kanunda belirtilen 24. ve 25. Maddesindeki sebeplere göre sona erdirmiş olması. (25. Maddenin 1,3,4 bendi)
- İş sözleşmesinin muvazzaf askerlik sebebiyle sonlandırılmış olması,
- Kadın işçilerin evlendikten sonra 1 yıl içerisinde işten çıkarılması,
- İş sözleşmesinin yaşlılık ve emeklilik amacıyla bitirilmesi,
- İş sözleşmesinin malullük aylığı almak amacıyla sonlandırılması.
Bu şekilde belirlenen maddeleri biraz daha özetlemek gerekirse; normal şartlar altında kıdem tazminatı alabilmek için emekli olunduğunda, vefat halinde ve işten atılma durumlarında verilmektedir. Öte yandan çalışan eğer haklı bir nedenden dolayı istifa etmişse yine kıdem tazminatı alma hakkı kazanmaktadır. Buna ek olarak da erkek çalışanların askerlik vazifesi durumunda, kadın çalışanların da evlendiklerinden sonra 1 yıl içinde istifa etmeleri gerekmektedir. İş Kanunu ile sabit hale getirilen bu gereklilikler özel sektörde tazminat alma şartları ile de aynıdır.
Emekli Olmadan Alınan Kıdem Tazminatı Şartları
Bu şartlar işe ilk başlama tarihine göre değişiklik göstermektedir. Yapılan değişiklikler sonucu işe ilk giriş tarihine göre istenen koşullar:
- 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler için aranan şartlar çalışanın 15 yıl sigorta ve 3600 gün prime sahip olması
- 9 Eylül 1999’dan 30 Nisan 2008’e kadar olan aralıkta işe girenler için 25 yıl sigorta ve 4500 prim şartı vardır.
- 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenler için de 25 yıl sigorta fakat 4500 gün prim aranmaktadır.
- 9 Eylül 1999’dan sonra girenlerde sigortalık şartı yok fakat 7000 gün prim şartı var.
- 9 Eylül 1999 tarihinden itibaren işe girmiş olanlar emekli olmadan kıdem tazminatı alabilmek için 2024 yılında hak kazanacaklar.
Kıdem Tazminatında 2019 Yılında Artış
Yeni yönetmeliğe göre işveren çalışanına, çalıştığı her yıl başına 30 günlük brüt ücret miktarında tazminat ödemelidir. Giydirilmiş brüt ücret olarak tanımlanan bu ödemede, aylık maaşın yanında yol ücretleri, primler, ikramiye ve yakacak yardımı gibi ekstralar da geçerlidir.
